Evet, bir detoksa ihtiyacımız var. Ama bu kez biraz farklı; adı dijital detoks. Genel olarak bilinen detoks kavramından çok farklı değil ve asıl amaç zararlı olandan arınıp, dengelenmek. Bu detoksla, belirlenen zaman aralığında tüm internet ve teknoloji erişimi kısıtlanarak zihinsel ve bedensel arınma sağlanıyor.
Bir şeye aşırı düzeyde bağımlı olmak her zaman bir sorunu beraberinde getiriyor. Çağımızın en güncel ve en büyük sorunlarından biri ise dijital bağımlılık. Ne demek bu? Hayatımızın sıradan bir parçası haline gelen akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayarlar elimizden hiç düşmüyor. Bazen günde saatlerce vakit harcıyoruz. Bu noktada tam da devreye günümüzde anlam kazanan dijital detoks kavramı giriyor. Dijital detoks; kişilerin belirli bir süre teknolojik cihazlardan uzak kalarak uygulamaya çalıştığı bir arınma programı. Hayatımıza sonradan dâhil olup, kişiyi kendine bağımlı hale getiren dijital her şeyden bir süreliğine uzak durmak, ya da onunla ilişkiyi kontrol altına almak anlamına geliyor. İstatistiklere göre Türkiye’de insanlar her 13 dakikada bir akıllı telefonlarına ve sosyal medya hesaplarına bakıyor. Yapılan son araştırmalar ise dijital bağımlılığın yüzde 80 oranlarına ulaştığını gösteriyor. Bunu kendinize kondurmak kolay olmayabilir. Ama anlamak çok da zor değil. Telefon veya tabletsiz kendinizi amaçsız ve rahatsız hissediyor, gelişmeleri kaçırmaktan korkuyorsanız dijital detoksun vakti gelmiş demektir.
NEDEN DİJİTAL DETOKS?
Dijital detoks, dijital dünyayla bağları tümden koparmak değil elbet. Bu, teknolojiyle sağlıklı bir şekilde yaşamayı öğrenmek anlamına geliyor. Teknolojiyi gerektiği kadar, doğru ve zamanında kullanmak herkes için daha sağlıklı bir durum. İnsanlar detoksu uygularken ellerinde telefon olmadığında nasıl hissettikleri konusunda şaşkına dönüyor ve bu şekilde devam etmek için motive oluyorlar. Öte yandan dijital cihazlar her ne kadar hayatı kolaylaştırıyor olsa da ruhsal ve bedensel birçok soruna yol açıyor. Bu nedenle dijital detoks bireye en iyi gelen çözümlerden biri. Ruh sağlığı için önemli bir konu olan dijital detoksun yapılması bedensel olarak da sağlığı olumlu etkiliyor. Cep telefonlarının içerisine sığdırılan özellikler sosyalleşmeyi sanal bir durum haline getiriyor ve gerçek sosyal çevreyi olumsuz yönde etkiliyor. İnsanlar uyandığında ilk iş olarak telefona bakarken son iş olarak yine telefonuyla meşgul oluyor. Televizyonlar günümüzde aile arasındaki iletişimin en büyük düşmanı haline gelmiş durumda. Bilgisayarlar ise uzun süre kullanıldığında birçok hastalığı beraberinde getiriyor. Sosyal medya da asosyal bireyler yetiştirmekte. İnsanlar yemek yediklerinde bile yedikleri yemekten çok fotoğrafını paylaştığında beğeni kazanma kaygısına kapıldığından yedikleri yemekten dahi tat alamaz durumdalar. Dijital detoks ilk yapıldığında bütün bunların birey tarafından fark edildiği ve devamını getirmek isteyeceği bir iradeye doğru dönüşebilir.
7 GÜNLÜK DİJİTAL DETOKS PROGRAMI
Dijital detoks uzmanı Tanya Goodin tasarladığı yedi günlük programla günde kaç dakika telefon ekranına baktığınızı ve telefonunuzu kaç defa kullandığınızı ölçen uygulamaları da öneriyor. İşte Goodin’in önerileri ve yedi günlük dijital detoks programı:
- Telefonunuzdaki bütün sosyal medya uygulamalarını silin, bunlara sadece bilgisayarınızdan girin.
- Diğer uygulamaların ses ve pop-up bildirimlerini eğer açıksa, kapatın.
- Telefonunuzu cebinizde tutun; toplantılarda veya arkadaş buluşmalarınızda gözünüzün önünde durmasın.
- Toplu ulaşımda telefonunuzu çantanıza veya cebinize kaldırın.
- Tuvalete giderken telefonunuzu yanınızda götürmeyin.
1. Gün: Telefonunuz gece yatak odasının dışında bırakın; bir çalar saat alın. Telefonunuzun sesini açıp, alarmını dışarıdan duyabileceğiniz şekilde ayarlayın. Buna tüm hafta devam edin.
2. Gün: Eve döndüğünüzde telefonunuzu merkezi bir noktaya bırakın. Kontrol etmeniz gerektiğinde telefonun bulunduğu yere gidin, onu yanınızda taşımayın.
3. Gün: İş e-mailinizi telefonunuzdan silin. Bunu yaptığınızı gerekli kişilere haber verin.
4. Gün: Akşam yemeği veya bir başka aktivite için evden çıkın ama telefonunuzu yanınıza almayın.
5. Gün: Telefonunuzu bütün gün uçak modunda tutun; sadece kullanmanız gerektiğinde bu moddan çıkarın.
6. ve 7. Günler: Telefonunuzu kapatın ve cuma akşamı 19.00’dan pazartesi sabahı 08.00’a kadar açmayın.